Phạm Đình Chương

Tôi mê ông Chương, từ nhỏ và bây giờ vẫn thế. Mê như lớp teen yêu anh Lam Trường hay anh Đan Trường vậy! Trong thế giới âm nhạc của tôi, ông Chương là nhất, dưới mới đến ông Duy,ông Sơn,ông Miên, ông Phụng... Nhưng nếu có một chuyến di cư lên mặt trăng vì trái đất hết chỗ sống rồi thì hành lý của tôi sẽ chí có âm thanh của ông Chương và 2 người trẻ nữa là Lê Uyên Phương cùng nhóm Phượng Hoàng (Nguyễn Trung Cang, Lê Hựu Hà).

Hầu như những bài nhạc của ông Chuơng ghi dấu ấn đậm nét trong văn nghệ miền Nam Việt Nam. Không thể nào tôi quên được những giai điệu rộn rã của bài Ly rượu mừng "Ngày xuân nâng chén, ta chúc nơi nơi. Mừng anh nông phu vui lúa thơm hơi. Người thương gia lợi tức, người nông dân ấm no..." mặc dù những ngày xuân đó vẫn còn là nhóc tì. Ăn đứt bài Happy New Year mà ngày nay nơi nơi đều mở khi đón tết Nguyên Đán. Có lẽ độ phổ cập của bài này chỉ thua bài Tiếng gọi thanh niên của Lưu Hữu Phước từng được sử dụng làm quốc ca của miền Nam Việt Nam.

Hồi nhỏ đọc chuyện xì trum,tôi nhớ hoài mấy ông viết truyện chế lời trong cái cảnh ông tí điệu đứng uốn éo trước tí cô nương ( lúc đó đã được tí vua giải phẩu thẩm mỹ ) mà hát "Chưa gặp em, tôi vẫn nghĩ rằng, có nàng thiếu nữ đẹp như trăng". Lúc đó tôi ghét cái lời này thậm tệ vì nó sến rười rượi. Chưa biết thì thôi , Khi nghe ông Jo Marcel hát bài này thì ôi thôi lúc đó tôi chỉ mong có em nào đứng đó để tôi ư ử sến như vậy, bất kể đó là mộng dưới hoa hay họa dưới mông.

Trường ca Hội Trùng Dương của ông cùng với Hòn Vọng phu của Lê Thương chắc chắn là những sáng tác bất hủ của âm nhạc Việt Nam. Nghe Thái Thanh cất tiếng "Hò ơi...Gối đầu trên Lào Cay Việt Trì, em nằm tóc xõa bãi cát dài thả hồn mơ tới Thái Bình qua Sơn Tây. Hò ơi ", tôi liên tưởng đến vùng đất của những thằng Vũ và con Thúy đáng yêu, những trái táo tàu ngon tuyệt cú mèo trong truyện Duyên Anh. Nghe Duy Khánh ngâm "Miền Trung vọng tiếng, em xinh em bé tên là Hương giang, đêm đêm khua ánh trăng vàng mà than. Hò ơi, phiên Đông Ba buồn qua cửa chợ, bến Vân Lâu thuyền vó đơm sâu. Hỡi hò, hỡi hò. Quê hương em nghèo lắm ai ơi, mùa đông thiếu áo hè thời thiếu ăn. Trời rằng, trời hành cơn lụt mỗi năm à ơi...", tôi thấy thương ghê gớm miền Trung, rồi Chiều chiều tới. Hò lơ hò lơ, hò là hò lơ Chẻ tre bện sáo cho dầy, ơ băng ngang sông Mỹ có ngày . . . gặp em - đây miền Nam, nơi chôn rau cắt rốn!

Mãi tới đầu thập niên 80, tôi mới được nghe lại Đôi Mắt Người Sơn Tây - nghe lén trên VOA do Duy Trác hát. Những câu thơ hào hùng có gì đó u uẩn của Quang Dũng dưới nét nhạc của ông Chương lại luôn khiến tôi liên tưởng hình ảnh của các kỵ binh Cô dắc trong Sông Đông êm đềm

Nhiều người bảo Sài Gòn không nên thơ như Hà Nội nên không có nhiều ca khúc hay viết về thành phố này. Tôi chỉ cần 2 ca khúc là đủ : Sài Gòn đẹp lắm của ông Y Vân và Xóm đêm của ông Chương . Hai ca khúc mô tả những nét trái nghịch mâu thuẫn của một Sài Gòn : bên này sự vui tươi, tráng lệ và bên kia của những xóm đêm đèn vàng hiu hắt.

Những người quen biết ông Chương đều mô tả ông bặt thiệp, hoà nhã. Tôi nhìn những tấm hình cũ của ông và thấy ông rất...đẹp trai. Thật buồn khi một người tài hoa như thế lại gặp bất hạnh trong chuyện tình cảm. Tôi không ngạc nhiên khi ông u hoài nhưng ngạc nhiên cho đến gần cuối đời vẫn không người phụ nữ nào lay động được góc khuất tình cảm đã chết trong ông! Những ca khúc "Người đi qua đời tôi" "Đêm cuối cùng" và đặc biệt là "Nửa hồn thương đau" có lẽ ra đời trong hoàn cảnh này.

Lệ Đá Xanh

tôi biết những người khóc lẻ loi
không nguôi một phút
những người khóc lệ không rơi ngoài tim mình
em biết không
lệ là những viên đá xanh
tim rũ rượi

đôi khi anh muốn tin
ngoài trời chỉ còn trời sao là đáng kể
mà bên những vì sao lấp lánh đôi mắt em
đến ngày cuối
đôi khi anh muốn tin
ngoài đời thơm phức những trái cây của thượng đế
mà bên những trái cây ngọt ngào đôi môi em
nguồn sữa mật khởi đầu
đôi khi anh muốn tin
ngoài đời đầy cỏ hoa tinh khiết
mà bên cỏ hoa quyến rũ cánh tay em
vòng ân ái
đôi khi anh muốn tin
ôi những người khóc lẻ loi một mình
đau đớn lệ là những viên đá xanh
tim rũ rượi

Nguyên bản Lệ Đá Xanh của nhà thơ Thanh Tâm Tuyền lãng mạn, buồn đau nhưng không tuyệt vọng. Đến tay ông Chương thì nó sầu thảm quá đổi "Nhắm mắt, chỉ một chân trời tím ngắt, chỉ thấy lòng nhớ nhung chất ngất. Đôi khi em muốn tin, ôi những người khóc lẻ loi một mình"


Tư liệu về cuộc sống riêng của ông rất khác nhau. Ông Lê Hoàng Long trong cuốn sách của mình nói rằng ông Phạm Đình Chương không hút thuốc, không uống rượu, chỉ uống trà. Trong khi đó, ông Lê Trọng Nguyễn khi trả lời phỏng vấn nói rằng ông thường uống rượu với ông Chương trên những quán lề đường, có khi mồi chỉ là một dĩa đậu phụng.

Ông mất rồi nên tôi không còn giá như được một lần gặp thần tượng của mình và nói "Chú, con mời chú một ly".

Viết nhân nghe chương trình phát thanh "70 tình ca trong tân nhạc Việt Nam" của Hoài Nam trên đài SBS Austrailia. Phần nói về nhạc sĩ Phạm Đình Chương.